MTRUMSHE, muwumbiyo mzuri wa MUNGU

 MUWUMBIYO MZURI

Baenda  Mungu ayisa hu wumba kakila shintru shaka na roho, aka ajiviwa.

Avasa aka na wantru na zinyama na waye akojuwa a wanyesa ya mahaba yahe.

MTRUMSHE, MUWUMBIYO MZURI WA MUNGU

Muntru wa mwiso awumba aka de Hawa, mtrumshe aka a muwumbiya mtrubaba Adamu.

Mungu aka a wumbu mtrumshe ha ndziya ndzuzuri.  Mungu a mumba wu shindzi Wa hu dzya.  Mtrumshe wu fagna roho yangina ha hudzaya mwana, mwan Adamu wangina.

Mungu a wumbu mtrumshe na dzaho likawo de wu vahano wu mwana a trendrawo.

Dzaho lilo ningo ndzusuri.  Ma sientifique wa rumiya mi milioni nyengi za dollari ha hu tsaha wa fagne mfano wa dzaho be kawashindra.  Mwana kaji hutrendra vahano vwangina mpaka de hari mwa li dzawo.

Dzaho de li juwawo li leye wu mwana ha wu wakati wa kweli.  Yini de yi mana mtrumshe aliyo muhimu hari mwa wu muwumbiyo.

Na ri dunge hadisi ya wantruwashe na halilo wa muvendza Mungu na halilo Mungu a wavendza.

1. YINI de yi HADISI ua MTRUMSHE akoyiriwa HADJARA

Baenda ya maha alifu wa sitamiya yavira vuka mtrumshe akojilihwana ha li dzina la Hadjara a lawa hari mwa yi ntsi ya Miswiri (Egypte) na waye aka murumwa hari mwa dago la muntru aka tadjiri kabisa, Ibrahimaa na mtrumshe wahe Sara.  Sara kaka a dzaya mwana.  Suku zizo mrumwa akojuwa adzaya mwana abuzu amumbawo mwenyewe li dago.  Sara a mwambiya mtrume wahe Ibrahima amba amurenge Hadjara ake mtrumshe yile wa pare mwana.  Wakati Hadjara a tanabahi huka ana hamili aendrisa hu mwangaliya Sara shinamuna na humusinyiya mpuwa, na Sara aendrisa humurenga shinamuna ata Hadjara a trawa dagoni ha hwendra harimwa yi ntsi nkavu (desert).

A kentsi bavuni mwa bwe li hedzawo maji, kako juwa vahano vwa hwendra bila halilo atsoparawo wu wantru wahe. Trongo zini zika zimuhodzo yi roho kabisa ata aka na hasira.  A latsiha weke wahe hari mwa yi desert.  Mtrumshe a liyo na hamili kasijuwa vwa hwendra bila huregeya kaka na shintru sha hula ha husayidiya yi nafusi yahe vwa moja na wu mwana yikawo de aliyo wu moni hahe.

Harimwa wakati mshashi vwa muntru a murongodza na wu muntru wule akomujuwa.  A mwiri li dzina lahe:  ”Hadjara, mrumwa wa Sara, wu lawa havi wu sendra havi?”

A mwangaliya na hu taendjabu mana kaka amukiya wakati akoja.  Kako mujuwa mtrubaba wule mana kaparomuwona mayeshani hahe.  Mtrubaba wule aka mlibwavu na ya matso yahe yakowala mawuri nuru, a mwangaliya Hadjara ha mahaba na humsikiniya.  Akojuwa kakila ntrongo ya patana na Hadjara.  Yini yika malayika ya Mungu ya muwona wakati aka hari mwa yi desert wekewahe ha taembu bila shintru sha hula.

“Tsi trawa dagoni nakorumishiha,” Hadjara a mwambiya.

Yi malayika yi mudjibu:  “Regeya dagoni wakorumishiha wendre wa watuen.  Nitso angedza wu wajuhu waho wake wengi.”  Wutso dzaya mwana mtrubaba, Malayika yi mwambiya, “Wu tso mwira Ismaila, yi fassuri ya li dzina lini ‘Mungu waye wu kiya’ mana a wono yi namna wu liyo hari mwa taembu.  A kiya na yi shundri shaho yiva wuliyawo”.

Yi malayika yendre dzyoyo na Hadjara aka ajiviwa kabisa.  A rongowa, ”Mungu a siniwona!” a shemeledza na huyowuha ha furaha, aka tayari hu regeya ha Sara.  A rongowa:  “Mungu asijuwa kakila ntrongo ya patana na wami! Tsisi weke!  Mungu aka anijiliya ha hunirongodza!”

Hadjara a mwiri Mungu yikawo de amurongodza “EL ROI” yaenni wawe de Mungu wu niwonawo.

Yi hadisi yini ndzuzuri kabisa ju la wu wantruwashe piya mana yi sirongowa huka  amba Mungu waye wu wawona wakati waliyo na taembu na fikira na wahika wekewawo wakati  kawasina shintru shahula, wa motaembiha, wahika muwade….

Mungu asirongodza wantruwashe hari mwa yi hadisi ya Hadjara manhe wa ISMAILA, asihwanyesa huka waye huvendza. Mungu a muvendze Hadjara kiyasi ata a mujiliya hari mwa yi desert wakati aka wekewahe na huliya.  Mungu waye huvendza wajawu a tayari hu huvulishiya wakati wuliyo na taembu mawuri de halilo amuvulishiya hadjara.

Hari mwa maha kumi na minane hwendreleya maha kumi na shendra Hadjara aka a hidjiriwa na zi ntrongo zile tsena aka a tolwa dagoni ha SARA vwa moja na wu wana wahe.  Mungu amukiya tsena yivo akoliya hari mwa yi desert na waye a mujiliya tsena ha humusayidiya.  Mungu wu fanya ntrongo zini dayima. Ka paro buza.  Bila kana hu buza.  Waye wu kiya wakati wu liyawo.  A tsohusayidiya wakati yi roho yaho ya muliliya.  Vahano vontsi wuliyo atso hu jiliya wakati wumtsahawo msaenda.   

2. MTRUMSHE  harimwa  SHISIMA

Suku mengoni mwa suku Insa ako vira harimwa bavu la koyiriwa Samariya, libavu lini lilo wujilihana ha li dzina la West bank.  Juwa lika kali vuka na djifu na Insa aka na nyora.  A tsengeleya ha hukensi bavuni mwa yi shisima.  Suku zizo yi  zisima zika ziwundra kabisa nayika muntru asitsaha a buwe maji, akovinga siyo na hamba nundra yivo abuwe maji.  Hu kensi yahe vuja mtrumshe akojo buwa maji.

“Wutso juwa wunimbe maji ninwe?”  Insa a mudzisa.  A wono midjuza.  Mtrubaba kaka na furswa ya hu hadisi na mtrumama mwendze, za vili mtrumshe wule aka wa shi Samariya na ya mayahudi (majufu) kawako rongodzana na wantru wa shi Samariya.

 Insa akojuwa zizo akotsaha.  Mwambiya:  “Kakila muntru atsonwawo maji yani atsoka na nyora tsena.  Muntru atsonwawo ya maji nitsombawo, kana huka na nyora tsena, mana ya maji ni vawo yatsorendreha mawuri gambe li towawo maji haheju yatso muvingiya mayesha kayana mwisso.”

Insa a mwambiya mtrumshe wule a yendre a mwire mtrume wahe mana asitsaha a wa rongodze wu wayili. Mtrumshe amudjibu huka kasina mtrume.  Insa a rongowa: “Tsi juwa. Wuka na wantruwawume watsano na mtrume wu liyo nawo avasa kahulola.”

Insa a rongowa baendhwu ya wantru ka wa muembudu Mungu ha kweli.  “Mungu waye roho,”

Insa a mwambiya mtrumshe.  “Muntru amo muembuduwo Mungu alazimu a muembudu ha roho na wu kwelu,” yaenni alazimu a muembudu Mungu ha roho be tsi ha zi trendrwa.  Insa a fanya ntrongo ndzuzuri. A mwambiya mtrumshe wule amba waye de mkombozi, kiristi ikawo wakomlindra.

Mtrumshe wule a lawa mbiyo ayendre mjini aloyira wantru waje hari mwa yi shisima wavulishiye muntru yikawo amwambiya piya zi ntrongo zikawo de afangna.

Mtrumshe wunu a rendreha mwana shoni wa Insa vwa moja na wantru wengi wa mujini vale wakati wa mukiya Insa alaguwa. Wa rongowa: “ Avasani rijuwa amba muntru wunu waye kweli de mkombozi wa li dunuya.”

3. MTRUMSHE MZINDZI

Insa aka moni mwa nyumba ndzitwaharifu ya humuambudu Mungu akosomesa wantru ntrungo za patana na Mungu.

Kungu manyo la wantru wa dini wa mujiliya.  Waka madhwamana wa mjini wamvingiya mtrumshe.  Mtrumshe aka aparihwana na tabiya ya zina.  Wantrubaba wani wakotsaha wa mureme mawe ata afe.

Insa anyama montsi, andrisa hwangiha ntrungo montsi ha yi sha shahe.  A wambiya: “ Nayika vwa muntru mengoni mwanyu amba kasina dhambi, nake de wahandra atsomuremawo ya mawe.”  A nyama tsena montsi ha hwangiha.

Wantrubaba wale wa ziya hulaguwa. Wandrisa huwendra dzawo, wu wantrumuhu yivo watiti. Kavwasi ata muntru a vutsa bwe Insa amudzisa mtrumshe:  “Mama, wa havi wantru wale?  Kavwasi muntru ahuhukumu?”

Amudjibu:  “Kavu, Baba.”

“Wami wa wa jawu, ne tsisihuhukumu,” Insa amwambiya.  “Endra dzaho, wusifanye tsena dhambi!”

Yini de li sharutwu Insa amumbalo.  A lazimu alishe ya madhambi!

Aenshi na mtrubaba wu moja be tsi wayili awu wa raru. Karisijuwa zizo Insa aka angiha montsi. trongo moja de rijuwawo ha kweli: Insa aka na mastaha mengi ju la wantruwashe na Mungu a va wantruwashe ntrongo muhimu kabisa hari mwa li duniya.  Ziliyo muhimu de huka amba Mungu waye wu vendza rimuembuda ha roho na wu kweli.  Mungu asitsaha a rionese ya mahaba yahe ju la wantruwashe.

A sitsaha wantruwashe wa lishe zitabiya zapewu za duniyani ha hu dunga zi tabiya za Mungu na hu muembudu Mungu wakweli.  Mungu wa kweli kasitsaha a tolewa ya mahaba yahe ju la muntru atsokawo wuntsi hari mwa li duniya la pewu.  A wumbu wantruwashe na waye asitsaha wa muenbudu de waye weke wahe.

Masuala:

Tabiya ntrini de wumufikiriyawo Insa ju la wantruwashe?

Mana ntrini Insa a liyo na mastaha ju la wu wantruwashe?

Hadisi 1:

1.    Mana ntrini wu fikiriwo yi malayika ya Mungu yika yimudzisa Hadjara li suala lini:  Wulawa havi wusendra na havi Wakati yikawo amba yakoyelewa zintrongo zapatana na Hadjara?

2.    Aledza yi namna wufikiriwo Hadjara aka wakati atolwa dagoni ha hwendra hari mwa yi ntsi nkavu.  Vwaparo wuhidjiriya ntrongo mawuri de yini?

3.   Wusi fikiri ntrini ju la ya makalima yani:  “Mungu aniwonawo”?

Hadisi 2:

Tafawuti ntrini de yi liyo bayina ya maji rinwawo kilasuku na ya maji Insa akoyarongowa?  Namna ntrini de wutso aledzawu ya maji ya enshiwo yani?

Namna ntrini de Mungu atsahawo ri muembudu?

Hadisi 3:

Ntrongo ntrini de wu fikiriwo Insa ayangiha montsi yatsongeza wantru wa yendra dzwo?

Wakati Insa amswamihi mtrumshe ntrongo ntrini de a muenmurisha nayo?

Yi hadisi ya Hadjara ya handra yi rengwa hari mwa yi shiyo sha handra sha yi Tawureta na zi hadisi mbili zasaliya zimlaguwawo Insa zi rengwa hari mwa yi Injili.