wakosoma yi hadisi ya
IBRAHIMA
na ISYAKA
Wantru wakokiya zi
ngawo za mindru zawo wakati wa dunga yi ndziya ha huheya harimwa mlima mrututu
wukawo wuheya harimwa yi horizon. Baba
avingi wu moro na li sembeya. Wu mwana
avingi zi nkuni. Waka wa lishi wantru wa
hazi wawo wu nyuma. Kawaka wa lazimu wa
dungana na muntru ha huheya mlimaju.
Kawalaguwa
hanguvu. Wakati wusangedzeha na li juwa
lisala swafi. Mwisoni wu mwana kashindra
astahamili amudzisa bahe: “Baba?”
“Naen, mwana wangu.”
“Rina zi nkuni na wu
moro, basi la havi li gondzi la hu woha ha hu towa yi fidiya?”
Baba arenge muda
mwengi kabuli ya humdjibu: “Mungu
atsotowa li gondzi la yi fidiya, mwana wangu.”
Baba asikitiha kabisa abuzu aruwazi.
Isiyaka akobuza ha
hu mwangaliya bahe kakila wakati na waye amayizi huka amba vwa ntrongo kayisi
fetre. Aka na hadhwabu na fikira
nyengi. Ha humstahi bahe aruwazi.
Hu waswili yawo,
Ibrahima amwambiya wu mwana: “Wunu de
mlima Mungu atsahuwa, Mwana. Vwa mawe
kiyasi ya hu midza li bako la hutowa sadaka.”
Isiyaka ahensi zi
nkuni monsi aandrisa hu wundra li bako la hu woha li gondzi ha hu towa yi
fidiya ju la Mungu, amurengeya bahe ya mawe malibwavu, kakotsaha bahe angiya
yela mana aka mtrumuhu kabisa. Akojuwa yi namna ya hu fanya li bako mana kayaka de yi viyaji ya handra wa fanyawo
ntrongo zini. Ka renga wakati mwengi ha
hu fanya li bako. Wa triya zinkuni, waka
tayari ya hu woha li gondzi ha hu towa yi fidiya.
Isiyaka amwangaliya
bahe. “Baba, li bako la yi Fidiya la
tayari, li gondzi la de havi?”
Yini yika de yi suku
ya handra Isiyaka awona wu sikitifu harimwa wuso wa bahe wakati akowana ha
huziya ya matsozi yakomushuka. Ibrahima
atsengeleya ju la wu mwana wahe. A mwangiha
mihono midziro hari mwa ya mayega yahe.
Matsozi yandrisa humshuka ata yamlodzo yi zi ndrevu ndjewu.
“Bangu?
“Mungu asitsaha wuni
towe fidiya ju lahe, mwana wangu”
Ibrahima kakoshindra a towa ata
ya makalima. Li ji lahe kalakolawa.
“Bangu! Mana ntrini?”
Yi nkorome ya Isiyaka yika yi haya. Yi roho yahe yika yi trawa. Harimwa muda mshashi kako hedza mpumu.
“Ha wu shahidi huka
amba nitsomutuen Mungu harimwa zi ntrongo piya aniamurishawo yi lazimu nihutowe
fifdiya, mwana wangu.”
Rohoni ha Ibrahima
akojuwa huka Mungu akanandziya ya humvitsa.
Ibrahima akomwamini Mungu vwamoja na yi roho yahe piya mana akomuvendza
kabisa.
Nayika
Mungu asitsaha Ibrahima atowe wu mwana wahe fidiya yaanni humtowa roho abuze
amuvudze mawuri fidiya ya shinyama sha wohwa, atsoyifanya lahukana yini ntrongo
ndziro kabisa yi fanawo na hutowa yi roho.
Mungu wu vendza wu
tuenvu na Ibrahima kakofikiri hu yendra kinyume na Mungu a yenshiwo, akojuwa
huka amba Mungu waye wa kweli, waye wa dayima, bila kaparo buza. Mungu aka arongowa huka yi damu ya Ibrahima
kayina hu hasibiliha na zi kabila piya za duniyani zi tso neyenmesheha hasibabu
ya yi mizi yahe. Aka na waminifu huka Mungu atso tsimidza yi miyandi yahe
lahukana Mungu mtukufu atsomuregeza wu mwana wahe duniya bayisha ayisa afu.
Vuka vumujiliya
fikira suku yile. Akojuwa huka Mungu mtukufu kavendze fidiya mawuri de yini.
Wakati wantru wakotowa wu wana wawo roho ha sibabu ya Mungu wantrambo. Mungu kasifanya ntrongo dewuyo-wuyo? Mungu
waye mutwaharifu hari mwa tabiya. Kana
hu fanya zi tabiya za wu wantru wakoenbudu ya masanamwe. Yilazimu yike amba ana fikira zangina.
Ibrahima amwamini wu Mungu yikawo de akomujuwa kabisa. Haheju Mungu waye azidi Mungu. Mungu de mwandzaniwahe; de wu mwaminifu wahe,
mwandzani wa mahaba wahe.
Isiyaka akensi bavuni
mwa li bwe karibu na vahano akojo tolwa fidiya.
Ibrahima atsengeleya ha hu kensi bavuni hahe. Harimwa muda mwengi wakens
vale,kawakolaguwa,mawuri wakomulindra Mungu avelehe li gondzi la hutowa yi
fidiya. Isiyaka aka amenyeha yi roho ha
fikira. Kaka na mtrumshe; kaka na mwana bila mjuhu. Namna ntrini de zi nishani za duniyani piya
zitso barikishihawo hasibabu ya yi damu ya Ibrahima nayika kavwasi mwana? Awu kawaka wayelewa wu mwana Mungu aka atowa
yi miyandi huka atso tsonga zi nishani zi barikishihe? Mayesha yahe ya lazimu yakadze kifu. Yisilazimu yike amba Mungu aka na fikira
zangina.
Isiyaka amwangaliya
bahe yi namna asikitihawo, amwangiha yi mihono harimwa ya mayega. Arongowa “Bangu. Narifanye zizo Mungu atsahawo. Nifunga wuni hedze wuju mwa zinkuni. Mungu atsohuva zinguvu yile wutsimidze yi
ntrongo a hwamurisha.”
Baba a renge yi ngwe
amufungu wu mwana amuhedza wuju mwa zinkuni.
Be akofanya mpolempole. Amubaya
wu mwana wahe ya matso ha hu mwangiha wu muhono wa potro, a nyongowa li sembeya
kali ha wu muhono wa kumi. Yi mizi ya
muhono wahe yika yi limbiha. Hari mwa
muda mshashi wu muhono wahe wuka wu ziya, ka wakoshuka bila hu heya...
Wu vahano yikawo de
waka, vuka mawuri vungiya mwendje, vushuku na mpevo wakati wule. Mwili wa Isiyaka na wa Ibrahima yika mawuri
yifu majandze, wakati wuwo vu lawa ji mbinguni: ‘Ibrahima!
Ibrahima! Wusimuwe wu mwana waho! Avasa tsikubali huka wawe wumuriya Mungu,
mana kwaniziliya ata wu mwana wumoja waho!’ 1
Ibrahima
alishi li sembeya ha hu ranga mabavuni.
Hahu muvira bahe Isiyaka awono gondzi la sama hari mwa ntrandri.
“Ngaliya hule,
Bangu! Mungu atowa yi fidiya!” A shemeledza ha li ji lahe piya ha
hurongowa. “Mungu atowa li gondzi, mwana
wangu!” arongowa Ibrahima ha huliya na hutseha.
Wu wayili wa namuwa
li gondzi vahano laka lasama walifungu, wa lihedza wuju mwa zi nkuni na wawo
wako muswifu Mungu na hu mutukuza.
“Hadisi
yini ndzuzuri!” Karim a rongowa. “Wawe wu juwa hutowa hadisi swafi, Abou! Be vwa wana ntrongo wa shashi
tsawayelewa. Mana ntrini Mungu mtukufu
amtsongesa Ibrahima aka karibu na hutowa wu mwana wahe yi roho wakati wuwo
amuziye. Kusona huka amba kayisina
mana?”
“Nayika
muntru asangaliya tu yi hadisi atsojuwa arongowe halilo,” Abou adjibu. “Be yi hadisi yini yisitsaha yi rongowe
ntrongo nyengi. Ha hwangaliya Ibrahima
humtowa fidiya wu mwana wahe Isiyaka, yi hadisi kamili ya Muhuyizi de yi
rongolawo.”
“Namna
ntrini de wu rongowawo halilo?” Karim adzisa.
“Ibrahima aka ambilwa: ‘Renga wu mwana wu moja waho
Isiyaka yikawo de wu muvendzawo’. 2 Ya Makalima matukufu ya rambiya: ‘Mana
Mungu avendze wu limengu, ata atowa wu mwana wu moja wahe, amuveleha ile pare
kula muntru amuaminiwo asangamiye, be ake na wu hayati mukamilifu kawuna
mupaka’.” 3
“Wu yelewa Karim, yi hufa ya Insa yiyo tsi ntrongo yikawo yi hidjiri tu
namna yiyo, Baba aka ayitayarisha nyangu hale.
Baba a towa wu mwana wahe mana waye wu vendza wu binadamu na hu tsaha a
wuhuyi. Swahaba lakoyiriwa Yahaya a rongowa yi namna yini: ‘Hari mwa ya mahaba yani, tsi huka amba wasi wu
muvendza Mungu, be Mungu wu rivendza, aveleha na wu mwana wahe aje ake de
mubadala wa ya madhambi yatru’.” 4
Abou
a yendreleya ha hwaledza: “Ha mayeledzewo zayidi Isiyaka aka adzalwa ha yi
namna yahe wekewahe. Insa aka adzalwa ha yi Roho Ndzitwaharifu ya Mungu. Wu wayili waka wa dzalwa ha miyandi Mungu aka
atowa. Isiyaka akondro tolwa fidiya ha hu wohwa ha moro. Fidiya ya hu wohwa yiyo fidiya ya madhambi.
Nahana ya makalima ya Yahaya mbayishizi wakati amuwona Insa akomujiliya, a
rongowa: ‘Tsilo sadaka la Mungu
liliyo mufano moja na wu mwana gondzi atolwawo sadaka. Waye de atowawo ya madhambi ya li duniya.’ 5
Yini
fikira yangina. Mungu a huyi wu mwana wa Ibrahima na yi mawuti. Be Insa waye a yendre ata afu. Be wakati atsimidza yi ntrongo aka avelehwa
nayo, aka atolwa hari mwa li kaburi yikawo de aka a dzihwa ha hu heya
mpevoni. Mawuri de halilo Isiyaka aka
avinga yi zinkuni wakati akondrotolwa fidiya, de yi namna Insa aka avinga wu mswalaba
wa mwiri wakati akondro tolwa fidiya.
“Wuyelewa
avasani yi ntrongo yakotswaha yi rongolwa harimwa yi hadisi ya Isiyaka?” Abou amudzisa.
“Nisfikiri
huka amba tsi yelewa” Karim a rongowa. “Mungu ako ranyesa huka aka na mpango wa
hu fanya ntrongo yangina wakati wu jawo.”
“Ewa,de
halilo. Ibrahima amuvingi Isiyaka hari
mwa mulima wa mawe yikawo Mungu aka amwamurisha ha hu towa fidiya wu mwana
wahe, na ju la yi shitrendrwa shini Mungu aka a rongowa huka, ‘Vwa suku nitso
tsahuwa mulima wa mawe wangina yikawo nitsotowa fidiya wu mwana wangu hasibabu
de ya madhambi ya wu binadamu, mana wami wu vendza wu binadamu, nisi tsaha wa
regeye hanguju.”
Karim
aka na furaha kabisa. “Yini habari
ndzuzuri kabisa! Tsaparo yelewa yi hadisi ya Ibrahima na Isiyaka namna yini.”
Vwa
nyengi, Abou a rongowa: “Li gondzi
kalaka gondzi tu be gondzi mtrubaba.
Wakati Mungu amumba Moussa li sharutu la yi fidiya, a mwambiya huka li
gondzi layi fidiya li lazimu like gondzi mtrubaba, like na nguvu, like dzuzuri. Ntrongo yini yako murongowa de Insa yiliyo
amba waye de wu muntru yikawo amba kaka na madhambi bila kaka na mtrumshe.”
“Yi
fidiya ya hu wohwa ntrini swafi?” Karim
akotsaha ajuwe.
Yini
yika fidiya ya dhambi. Muntru yikawo
akotsaha a towe fidiya hasibabu de ya madhambi yahe aka a farudhuwa avinge
gondzi ayendrenalo ha wu imamu.
Akwangiha wu muhono wahe hari mwa yi shitswa sha li gondzi ha hu
rongowa, ‘Li gondzi lini lisifa badala ya wami ha huliva ya madhambi yangu’. Yi
ntrongo yini yako fanyishiha mara miya na miya
na miya kakila suku.”
“Yisilazimu
riyifanye tsena?” Karim adzisa.
“Karina
hu fanya tsena ntrongo yini. Insa aka de yi fidiya ya mwiso. Wakati insa atolwa
fidiya, yi fidiya ya zinyama yi kadza kifu. Ya Makalima matukufu ya rongowa, ‘Manayika yilazimu huka rike na Imamu mtukufu,
kaka na madhambi bila roho mbovu, atukuziwa na Mungu. Kako tsaha ntrongo mawuri
de ya ma Imamu ya saliya, hutowa fidiya kakila suku ha sibabu de ya madhambi
yahe vwa moja na wu wantru wahe; afanya ntrongo yini mara moja basi be yi tosho
wu wakati adjitowa fidiya ha sibabu ya wu binadamu’.” 6
“Ha
zizo, Insa arenge ya madhambi ya wu wantru piya yile wanadamu wasike na
madhambi?”
“Anha, kayakoma,” Abou ayeledza.
“Wusi nahana muntru aka a towa li gondzi fidiya ha huli badili naya
madhambi yahe? Ntrongo de wuyo wuyo na
Insa. Muntru akubali yi fidiya Insa
ayitowa hasibabu ya waye, wuwo atso swamihilwa ya madhambi yahe.
Yahaya
azirongowa namna zinzi: ‘Nayika
risendra harimwa wu wewu, mawuri de halilo amba waye a hari mwa wu wewu, rike
na nkonyo ndzima, na yi damu ya Insa wu mwana wahe yi woso ya madhambi yatru
piya. Nayika risirongowa huka karisina madhambi, vavo risidjihada de wasi, na
zi kweli kazisi hatruju. Nayika ritsaha mswamaha wa ya madhambi yatru, waye
mwemwa wa kweli wa hu riswamihi ya madhambi yatru piya na hu ribandzusa na zi
tabiya za pewu. Nayika ri rongowa
karaparo fanya dhambi, vavo risi mufanya munafiki, na ya makalima yahe kayasi
na wasi.’7
‘ Be wu wantru yikawo de wa mukubali, wa amini na li
dzina lahe, a wava wu shindzi wa huja wa rendrehe wana wa Mungu…’ 8
“Ha
zizo, Namna ntrini de nitso tsahawo mswamaha wa ya madhambi yangu?”
“Yi
lazimu wu mwambiye Mungu mana asiyenshi, wutsojuwa wu hadisi na waye halilo wu
tsahawo na kakila wakati wu tsahawo mawuri de halilo ri hadisio wasi na
wasi. Lisha ni hwaledze yi namna wa lazimu
wu fanye.
‘Mungu
wu yenshiwo, nisi hutukuza mawuri de Mungu wa kweli ayenshiwo, anivendzawo ha
kweli ata wu towa wu mwana waho aje afe mubadala wangu. Tsi kubali yi fidiya Insa ayitowa ha sibabu
de ya madhambi yangu. Tsi kubali huka amba wami muenswifu. Marahaba Insa yivo wakubali wafa badala ya
wami.
Marahaba
yivo wani swamihi ya madhambi yangu wani fanya murahafu, hahu rumiya yi damu
yaho. Tsi hukubali wuke de muhuyizi
wangu. Makalima yaho ya rongowa huka wu
nimba wu shindzi wa huja nike mwana waho wakati nitso hukubaliwo na huamini li
dzina laho.Tsi amini li dzina laho.
Amen’.”
1Genèse 21:11-12; 2Genèse
22:2; 3Yuhani 3:16; 41 Yuhani
4:10; 5Yuhani 1:29; 6Mahebraniya 7:26-27;
71 Yuhani 1:7-10; 8Yuhani 1:12.
No comments:
Post a Comment